کد مطلب:5473 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:133
ابزار مشروع برای هدایت
پیامبرصلی الله علیه وآله در راه رسیدن به این اهداف و آرمان ها فقط از ابزار مشروع استفاده نمود، چرا كه غدر و خیانت، تجاوز و اعمال زور در سیره پیامبران، هیچ جایگاهی ندارد؛ از این رو در آیاتی از قرآن، بر عدالت و پرهیز از تجاوز و از حد گذشتن تأكید شده است؛ همانند:
« وَقَاتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ» [1] ؛ با آن ها كه با شما می جنگند، شما هم در راه خدا بجنگید، منتها از حد تجاوز نكنید.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِینَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ یَجْرِمَنَّكُمْ شَنَ آنُ قَوْمٍ عَلَی أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی» [2] ؛ ای كسانی كه ایمان آورده اید! همواره برای خدا قیام كنید، و از روی عدالت، گواهی دهید. دشمنی با گروهی، شما را به گناه و ترك عدالت نكشاند. عدالت كنید، كه به پرهیزگاری نزدیك تر است.
حتی خداوند، در جهت تأكید بر مسائل اخلاقی و الهی، به پیامبرصلی الله علیه وآله دستور می دهد كه به بت ها و خدایان دروغین، كه مورد پرستش مشركین است ناسزا نگویید:
«وَلاَ تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ» [3] ؛ آنچه را جز خدا می پرستند، فحش ندهید، مبادا آن ها از روی نادانی و ظلم خدا را دشنام دهند.
پیامبرصلی الله علیه وآله زنان را نیز وارد صحنه كرد و به هنگام بیعت، با زنان نیز بیعت نمود. در قرآن از زنان نمونه ای هم چون آسیه، مریم و هاجر، و از عقل و خرد بلقیس و ایمان آوردن او به حضرت سلیمان یاد شده است.
پیامبرصلی الله علیه وآله در عصری كه مردم فرزند دختر داشتن را ننگ و عار می دانستند و از شنیدن خبر صاحب دختر شدن چهره در هم می كشیدند، از دخترش به بهترین وجه یاد می كند، او را احترام می كند، لقب «ام ابیها» به او می دهد و در قرآن هم سوره كوثر در ثنای او می آید و او را «خیر كثیر» معرفی می كند.
هر چند پس از رحلت پیامبرصلی الله علیه وآله در این حركت انحراف ایجاد شد، امّا این انحراف آن قدر نبود كه به اركان نظام اسلامی خلل اساسی وارد كند و زحمات پیامبرصلی الله علیه وآله از بین برود.
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله، فرهنگ و تمدّنی تأسیس كرد كه تا امروز به حركت خودش ادامه می دهد.
این فرهنگ گرچه در برخی از بُرهه ها با ركود و زوال و انحطاط مواجه بوده است، امّا به دلیل وجود قرآن كه منبع لایزال وحی الهی است، همیشه استعداد حیات و بالندگی آن محفوظ است.
عظمتِ تحوّلی كه پیامبرصلی الله علیه وآله ایجاد نمود و میزان تغییر و تحوّلاتی كه به وجود آورده است، وقتی روشن تر می شود كه از بُعد سیاسی، عصر پیامبرصلی الله علیه وآله را با چند سال بعد مقایسه كنیم؛ زمانی كه جامعه در برخی جهات به ارزش های جاهلی برگشت [4] .
« وَقَاتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ» [1] ؛ با آن ها كه با شما می جنگند، شما هم در راه خدا بجنگید، منتها از حد تجاوز نكنید.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِینَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ یَجْرِمَنَّكُمْ شَنَ آنُ قَوْمٍ عَلَی أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی» [2] ؛ ای كسانی كه ایمان آورده اید! همواره برای خدا قیام كنید، و از روی عدالت، گواهی دهید. دشمنی با گروهی، شما را به گناه و ترك عدالت نكشاند. عدالت كنید، كه به پرهیزگاری نزدیك تر است.
حتی خداوند، در جهت تأكید بر مسائل اخلاقی و الهی، به پیامبرصلی الله علیه وآله دستور می دهد كه به بت ها و خدایان دروغین، كه مورد پرستش مشركین است ناسزا نگویید:
«وَلاَ تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ» [3] ؛ آنچه را جز خدا می پرستند، فحش ندهید، مبادا آن ها از روی نادانی و ظلم خدا را دشنام دهند.
پیامبرصلی الله علیه وآله زنان را نیز وارد صحنه كرد و به هنگام بیعت، با زنان نیز بیعت نمود. در قرآن از زنان نمونه ای هم چون آسیه، مریم و هاجر، و از عقل و خرد بلقیس و ایمان آوردن او به حضرت سلیمان یاد شده است.
پیامبرصلی الله علیه وآله در عصری كه مردم فرزند دختر داشتن را ننگ و عار می دانستند و از شنیدن خبر صاحب دختر شدن چهره در هم می كشیدند، از دخترش به بهترین وجه یاد می كند، او را احترام می كند، لقب «ام ابیها» به او می دهد و در قرآن هم سوره كوثر در ثنای او می آید و او را «خیر كثیر» معرفی می كند.
هر چند پس از رحلت پیامبرصلی الله علیه وآله در این حركت انحراف ایجاد شد، امّا این انحراف آن قدر نبود كه به اركان نظام اسلامی خلل اساسی وارد كند و زحمات پیامبرصلی الله علیه وآله از بین برود.
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله، فرهنگ و تمدّنی تأسیس كرد كه تا امروز به حركت خودش ادامه می دهد.
این فرهنگ گرچه در برخی از بُرهه ها با ركود و زوال و انحطاط مواجه بوده است، امّا به دلیل وجود قرآن كه منبع لایزال وحی الهی است، همیشه استعداد حیات و بالندگی آن محفوظ است.
عظمتِ تحوّلی كه پیامبرصلی الله علیه وآله ایجاد نمود و میزان تغییر و تحوّلاتی كه به وجود آورده است، وقتی روشن تر می شود كه از بُعد سیاسی، عصر پیامبرصلی الله علیه وآله را با چند سال بعد مقایسه كنیم؛ زمانی كه جامعه در برخی جهات به ارزش های جاهلی برگشت [4] .
[1] بقره(2) آيه 190.
[2] مائده (5) آيه 8.
[3] انعام (6) آيه 108.
[4] ابوالاعلي مودودي در مقايسه عصر پيامبرصلي الله عليه وآله با زمان پايان حكومت امويان، تغييراتي را برمي شمرد كه فقط در روش حكومت داري اسلامي صورت گرفته است، اين تغييرات عبارت اند از:
1. تغيير در قانون تعيين امام و خليفه به اين صورت كه سلطنت اموي جانشين خلافت شد (و حتّي در قرائت شيعي مي توان گفت خلافت به جاي امامت آمد).
2. دگرگوني در روش زندگي خلفا و حاكمان.
3. تغيير در كيفيت مصرف بيت المال.
4. پايان آزادي ابراز عقيده؛ ديگر كسي نمي توانست با استفاده از اصل امر به معروف و نهي از منكر به حاكمان اندرز دهد، چرا كه همچون امام حسين عليه السلام جانش را از دست مي داد.
5. پايان آزادي قضات و نهادهاي قضايي؛ نهادهاي قضايي در جهت خواست سلاطين اموي و سپس عباسي حركت مي كردند و توان محاكمه شخص حاكم را نداشتند از اين رو راه براي هرگونه تخلف و ظلمي باز بود.
6. خاتمه حكومت شورايي و حاكميت استبداد؛ ديگر در امور حكومت با خردمندان و اهل حل و عقل و نخبگان جامعه اسلامي مشورت نمي شد.
7. ظهور و غلبه تعصب هاي نژادي و قومي به جاي ارزش هاي اسلامي.
8. نابودي اصل برتري قانون.
(ر.ك: جنبش هاي اسلامي معاصر، سيّد احمد موثقي، ص 20-23 به نقل از: خلافيت و ملوكيت، ابوالاعلي مودودي، ترجمه خليل احمد حامدي، ص187.(